OWee
In vijftig jaar OWee is er veel veranderd én veel hetzelfde gebleven, weet oud-voorzitter Max van der Laan (86). Hij vervulde het voorzitterschap van de OWee-commissie maar liefst 36 jaar. In de allereerste OWee in 1974 deden zo’n achthonderd eerstejaars mee. In 2023 waren dat er ruim drieduizend. “We wilden dat de studenten de universiteit en de verenigingen leerden kennen en zich thuis gingen voelen in Delft”, aldus Van der Laan. Saai vond hij het nooit: “Elk jaar is het een andere club studenten met een andere sfeer. Het heeft me jong gehouden.”
© Jaden Accord
Podcast
Antoni van Leeuwenhoek
In de podcastserie ‘Een wereld vol geheimen; wetenschappers in de voetsporen van Antoni van Leeuwenhoek’ volgen vijf Delftse onderzoekers zijn stappen in het ontdekken van bacteriën. Van Leeuwenhoek zag als eerste een bacterie door een zelfgemaakte microscoop en ontdekte zo een nieuwe wereld in het allerkleinste. Dirk van Delft, schrijver van een biografie van Van Leeuwenhoek neemt luisteraars mee op een reis door Delft in de 17e eeuw. In de afleveringen maak je kennis met de ‘Antoni’s’ van nu: onderzoekers Cees Dekker, Doris van Halem, Mathias Peirlinck, Willemijn Elkhuizen en Dimphna Meijer. De podcast staat op Spotify en in alle podcastapps.
PHYSICAPRIJS
Voor haar natuurkundig onderzoek naar biologische processen ontving hoogleraar moleculaire biofysica Nynke Dekker in mei de Physicaprijs. Deze prestigieuze prijs gaat elk jaar naar een eminente, in Nederland werkzame natuurkundige. Volgens de jury heeft Dekker ‘innovatieve fysische methoden uitgevonden en ontwikkeld, die ze toepast op actuele en relevante vraagstukken in de biologie en geneeskunde’. Dekker bestudeert het kopiëren van dna en rna zoals dat bij iedere celdeling plaatsvindt en bij elke virusbesmetting. Ze onderzocht onder andere virusremmers zoals we die kennen van covid-19.
© Jaden Accord
© Unsplash
De TU Delft en het Kavli Institute of Nanoscience hebben een subsidie van vijf miljoen dollar ontvangen van de Kavli Foundation voor de ontwikkeling van een quantumequivalent van telecommunicatie. Onderzoekers gaan ervan uit dat in de nabije toekomst werkende quantumsystemen steeds algemener zullen worden. Dat vraagt om een systeem dat quantuminformatie kan verzenden en ontvangen, vergelijkbaar met hoe ons huidige telecommunicatienetwerk dat doet voor computersignalen. “We moeten een brug vinden van het qubitbereik van een paar gigahertz naar het telecombereik van honderden gigahertz”, zegt projectcoördinator Mazhar Ali. Het is de bedoeling om rond 2028 minimaal één vorm van quantumtelecommunicatie te kunnen demonstreren.
Open science
Demissionair onderwijsminister Dijkgraaf liet zich in september op de TU bijpraten over ervaringen met open science. Open science streeft naar een onderzoekspraktijk gericht op openheid en samenwerking, door academische output te delen en beschikbaar te maken voor hergebruik. In al zijn variaties heeft dat een lange geschiedenis in Delft.
TU in Den Haag
Begin juni opende een nieuwe locatie van de TU Delft in Den Haag. In de ‘stad van vrede, recht en veiligheid’ zit de TU op loopafstand van de politiek en ministeries. Het is de bedoeling dat wetenschappers, politici, ministerie-medewerkers in de nieuwe vestiging zó bij elkaar langs kunnen wippen voor een kop koffie. De TU is al langer aanwezig in Den Haag. Sinds 2015 kunnen studenten hier de master engineering and policy analysis volgen en in 2021 opende de Climate Action Hub, een samenwerking met maatschappelijke partners op het gebied van klimaatonderzoek en onderwijs.
Veilige installatie
© Kloet-web
Het vastzetten van een windturbine op een funderingspaal op zee is een lastig karwei. De traditionele montagemethode is ontwikkeld voor op land. De TU Delft en het Haagse C1 Connections hebben samen een nieuw systeem ontwikkeld en getest. De traditionele boutenkrans tussen mast en piloon is vervangen door een dubbele ring met gaten. Gepatenteerde wiggen met bouten worden van binnenuit in alle gaten geduwd en aangedraaid. De hele verbinding is beschut tegen weer en zeewater. Volgens de onderzoekers is de bestendigheid tegen materiaalmoeheid heel hoog.
Demonstreren in toga
Scientist Rebellion, de club van activistische onderzoekers, vroeg leden in hun netwerk op zoek te gaan naar meer professoren die bereid waren om in toga te demonstreren voor het klimaat. Riccardo Riva, zeespiegelspecialist (CiTG) en lid van de actiegroep, benaderde hoogleraar waterbouw (CiTG) Wim Uijttewaal. Uijttewaal wist dat het dragen van een toga op straat buiten het academisch protocol valt, maar deed het toch. Waarom? “Ik sta daar niet als Wim met een toga, maar om de wetenschappelijke onderbouwing van de klimaatverandering te benadrukken.” Als waterbouwkundige werkt hij aan de gevolgen van klimaatverandering in de vorm van droogte en overstromingen.
Leermeester
Hoogleraar Just Herder (interactive mechanisms and mecha-tronics, 3mE) heeft de Leermeesterprijs 2023 gewonnen. De prijs wordt elk jaar uitgereikt aan een hoogleraar die excelleert in onderzoek en onderwijs. “Ik vind het belangrijk om studenten buiten de gebaande paden te laten kijken. Mijn opdrachten voor afstudeerders en promovendi zijn niet altijd strak gedefinieerd”, zegt hij in een interview met Delta. En over zijn onderzoek naar elastische mechanismen: “Het is leuk om studenten rare gedachtenkronkels mee te geven.”
© Bas Koppe
Frisbee
Iedereen die wel eens een frisbee gooit, weet dat de resultaten wisselend zijn. Een betrouwbare machine heeft minder variatie en kan daardoor preciezer zijn. Wat zou een toepassing kunnen zijn? Je kunt denken aan een machine die een reddingsboei pal voor de neus van een drenkeling werpt, of aan een robot in een sorteercentrum. 112 teams eerstejaars studenten werktuigbouwkunde bouwden een precisiewerper voor een ontwerpwedstrijd van de faculteit 3mE. Opdracht was om zoveel mogelijk schijven in drie bakken te schieten. De studenten kwamen met diverse oplossingen, zoals een mechanisch aangedreven werparm of elektrisch aangedreven wielen.
© Thijs van Reeuwijk
Acht
Vidi-beurzen
Onderzoeksfinancier NWO heeft 97 wetenschappers een Vidi-beurs van maximaal 800 duizend euro toegekend. Onder hen zijn acht wetenschappers van de TU Delft. Met het geld kunnen deze ervaren onderzoekers de komende vijf jaar hun onderzoeksgroep verder uitbouwen. Drie beurzen gingen naar wetenschappers van de faculteit Technische Natuurwetenschappen; nog drie naar onderzoekers van 3mE; een gaat naar onderzoek van de faculteit Elektrotechniek, Wiskunde en Informatica; en een naar Industrieel Ontwerpen.
© TU Delft
“Het was een euforisch moment om de pod te zien zweven terwijl een enorm publiek ons toejuichte”, herinnert teamcaptain Umika Bhagole zich de laatste dag van de European Hyperloop Week. Het Delftse Hyperloop-team won de innovatieprijs en de mechanicaprijs. Het team toonde drie unieke technieken met hun hangende Hyperloop-cabine. Elektromagneten laten de pod net boven de baan zweven waardoor er geen wrijving is. De aandrijving komt van bewegende elektromagnetische velden vanuit de pod, en niet zoals andere teams doen vanuit de baan. Die laatste is daardoor een stuk goedkoper uit te voeren. Ook maakte het team een warmte-opslag die ook werkt bij afwezigheid van lucht (de Hyperloop is immers ontworpen voor een vacuümbuis): een warmtebatterij op basis van parafine.
© EHW
Koude bron
Sinds half oktober ligt de Delftse onderzoeksreactor voor een half jaar stil om de In-Pool-Assembly te installeren. Deze bevat de koude bron met alle aansluitingen voor waterstof, helium en vacuüm die daarvoor nodig zijn. “De koude bron remt neutronen uit de reactor enorm af waardoor de resolutie van de metingen met een factor 100 verbetert. Dat is compleet uniek voor ons land”, zegt directeur Wim Koppers. Onderzoekers van de TU en daarbuiten kunnen gebruikmaken van de neutronenopstellingen.
© Eric Verdult
Zitadvies
Hangen, schuiven, draaien. Een hoorcollege is soms een hele zit. Waar moet een goede zitplek aan voldoen en welke invloed heb je zelf? Ergonoom Peter Vink (faculteit Industrieel Ontwerpen) heeft een aantal tips ook handig voor mensen met zittende beroepen. 1 Varieer in houding. 2 Ga een stukje lopen. 3 Let op het kijkpunt (omhoog, omlaag) voor de beste hoek van de rugleuning. 4 Neem een zachte zitting.