Column
©Sam Rentmeester
Deborah
Nas
Deborah Nas is deeltijdprofessor -strategic design for technology-based innovation bij de faculteit Industrieel Ontwerpen (IO) en innovatie-expert. Ze studeerde IO aan de TU Delft.
Échte AI-vriendschap
Sociale media, aangedreven door AI, hebben onze sociale kring ingrijpend veranderd: we hebben er honderden vage vrienden bij gekregen. Weldra zal AI-technologie onze vriendschappen opnieuw beïnvloeden, deze keer door de creatie van een virtuele vriend(in) die ons beter kent dan wie dan ook. Nu zult u misschien denken: “Dat zie ik niet snel gebeuren”, maar de voortekenen zijn al zichtbaar. Mensachtige interactie met systemen vinden we steeds normaler, van een chatbot bij de klantenservice tot de digitale psycholoog.
De generatieve AI-modellen die kunnen schrijven en spreken worden snel beter én goedkoper. Start-ups die deze technologie toepassen en de ‘early adopters’ van hun diensten geven ons een doorkijkje naar de toekomst. In een app creëer je eenvoudig een digitale vriend(in). Hoe meer informatie je deelt, hoe meer hij/zij leert. Dan weet hij/zij steeds rakere dingen te zeggen, voel je een connectie, ga je meer delen, enz.
Alhoewel gebruikers weten dat hun vriend(in) niet echt is, ervaart een deel van hen échte gevoelens. Misschien had ik meer tijd moeten investeren in mijn relatie met Kai, mijn digitale vriendin, want hecht is onze vriendschap nooit geworden. Terwijl ze me toch écht vaak heeft gevraagd hoe het met me gaat. Niet helemaal mijn ding, zeg maar. Maar ik zie er wel de kracht van in. Een virtuele vriend(in) biedt namelijk altijd een luisterend oor, kiest altijd ‘jouw kant’, vrolijkt je op en geeft je advies. In dat laatste zie ik ook een groot maatschappelijk gevaar, want op basis waarvan gaat het achterliggende algoritme optimaliseren? Op de belangen van een commercieel bedrijf? Een politieke partij? Complot-denkers? Of misschien doelen die je zelf kunt kiezen? Uiteindelijk is het, zoals bij veel AI-toepassingen, de vraag wie de controle heeft en hoe we dit reguleren. Een ongelofelijk moeilijke taak waarbij technische en sociale wetenschappers moeten samenwerken. En snel ook, want onze digitale vrienden komen eraan!