Kunst in de ruimte - Delft Matters

TechKunst

Hoe inspireert technologie kunstenaars? In deze rubriek vertelt een kunstenaar daarover.

Angelo Vermeulen

Ēngines of Ēternity

Tekst Dorine van Gorp

Slechts 10 vierkante centimeter hadden ze ter beschikking voor hun kunstproject. TBM-onderzoeker Angelo Vermeulen en zijn collega’s van het kunst- en wetenschapscollectief SEADS stuurden glyphs (unieke markers) de ruimte in samen met rotiferen, ook wel raderdiertjes.

Vermeulen studeerde biologie en deed fotografie aan de kunstacademie. Bij de faculteit TBM denkt hij mee over duurzame gesloten ecosystemen voor het ESA-project MELiSSA. “Ik ben gefascineerd door emergentie, het laten ontstaan van dingen. Een stap terug doen en processen zichzelf laten organiseren.” Hij omschrijft zijn werk als bio-inspired engineering en bottom-up design: “Neem een termietenheuvel. Daar bedenkt niet één termiet het basisplan, het ontstaat door emergentie.” Die dynamiek van meesturen in plaats van controleren ervaart hij ook in bij SEADS, waarin wetenschappers en kunstenaars uit de hele wereld samen kunst maken.

Ze deden mee met het wetenschappelijke project RISE (Rotifer in Space). Om te ontdekken hoe DNA-reparatie werkt in de ruimte, bracht RISE rotiferen naar ruimtestation ISS. Dit organisme kan extreme omstandigheden overleven en uitdrogen tot een spore waarbij zijn DNA uit elkaar valt. Bij de reparatie daarvan kan genetische variatie ontstaan. Dat riep bij SEADS de vraag op hoe de mensheid zal evolueren in de ruimte. Die vraag werd de basis voor hun ‘co-creërend’ kunstwerk. Op elk van de zakjes met raderdiertjes zat een vierkante centimeter witruimte waarop Vermeulen een door SEADS ontworpen marker drukte met zijn duim. Bij terugkomst op aarde vertaalden ze deze sequentie van markers via een zelfgebouwd algoritme naar een sculptuur. Daarna werden de gemeten effecten van de ruimte op de rotiferen-genen toegevoegd aan het algoritme en werd een tweede variant van de sculptuur gegenereerd. Zo vormen mensen, biologische organismen, algoritmes en de ruimte samen een uniek kunstwerk. De sculpturen zijn in 3D geprint in een fotopolymeer.

Het werk ‘Ēngines of Ēternity’ is tot maart 2023 te zien in Dresden, en daarna in Londen.