Ga naar hoofdinhoud

Kort Delfts

Delftse reactor weer actief

Het Reactor Instituut Delft is weer open, nadat het afgelopen jaren grondig is opgeknapt. Aan de buitenkant is de beplating vervangen. Tegen de koepel is glimmende nieuwbouw verrezen, waar helium zeer koud wordt gemaakt voor het koelproces van het waterstof in de koude neutronenbron. Ook is de besturings- en bewakingsapparatuur op het niveau van de laatste standaarden gebracht. Wat nog ontbreekt is de koude neutronenbron zelf de hightech extensie waaraan al meer dan tien jaar wordt gewerkt. Gekoelde neutronen hebben meer interactie met een onderzoeksobject dan niet-gekoelde neutronen. De kwaliteit en snelheid van de metingen met koude neutronen zijn daardoor tot wel honderd keer beter, is de verwachting. Maar de bouw blijkt een ingewikkelde klus. De gunstigste prognose voor de afronding van het miljoenenproject onder de naam Oyster is december 2022.

© Eric Verdult / Kennis in Beeld

Dertig bouwkundestudenten maakten een maquette met hun visie op een denkbeeldig museum voor Jacques van Marken, de grondlegger van Calvé, Gist-Brocades en DSM. TU-alumnus Jan van der Mast, die een biografie schreef over Van Marken, is pleit-bezorger voor een Museum Van Marken. Dat zou op een lege plek aan het einde van de Phoenixstraat kunnen komen. Bouwkundedocent Geert Coumans nam dit idee als uitgangspunt voor zijn ontwerpstudio – een opdracht waar masterstudenten bouwkunde een half jaar aan werken met onder meer een gedetailleerde maquette als resultaat.

Bekijk de drie beste ideeën

© Bouwkunde

Masterstudent Linde Varossieau met haar ontwerp.

Vici
VOOR TWEE DELFTSE ONDERZOEKERS

De Delftse prof.dr. Gary Steele (TNW) en prof.dr.ir. Mark Veraar (EWI) hebben een Vici-beurs gekregen. Met de beurs van wetenschapsfinancier NWO kunnen de wetenschappers vijf jaar lang onderzoek doen. Volgens Steele is het combi-neren van quantummechanica en zwaartekracht een fundamentele uitdaging in de natuurkunde, die vooralsnog niet in experimenten te vatten is. Met zijn beurs wil hij ‘een experimentele test ontwikkelen van quantummechanica onder invloed van de algemene-relativiteitstheorie’, aldus de toelichting van NWO. Veraar zal kijken naar de ‘wiskundige fundamenten voor vergelijkingen met ruis’. Voor het wiskundig modelleren van toepassingen als klimaat- en hersenmodellen worden differentiaal-vergelijkingen met ruis gebruikt. Volgens Veraar zijn deze op dit moment ‘analytisch onbegrepen en daardoor niet efficiënt op te lossen’. Hier wil hij verandering in brengen.

Foto: © TUTV

VERVUILD DRINKWATER FILTEREN

Drinkwaterprofessor Doris van Halem (CiTG) en Ghanese promovenda Lydia Senanu werken samen aan de ver-betering van keramische waterfilters om zware metalen uit (drink)water te verwijderen. Ghanese rivieren zijn vervuild met zware metalen als gevolg van illegale mijnbouw. De filters zijn een lokaal product, gemaakt van plaatselijke materialen: klei met as van verbrand biologisch afval zoals schillen en vezels. De filters zien eruit als een ruime halfronde kom van gebakken klei.  Tussen de binnen- en buitenwand van klei zit een koolstofrijke laag van gestampte as die metalen en bacteriën bindt. In welke mate dat gebeurt en waar dat van afhangt, is onderzoek dat in Delft plaatsvindt.

Steun voor Oekraïners

Het kabinet heeft nog eens 2,5 miljoen euro uitgetrokken voor noodsteun aan studenten die getroffen zijn door de oorlog in Oekraïne. 2,3 miljoen euro wordt door universiteiten en hoge­scholen verdeeld en de rest door het mbo. De extra noodsteun is bedoeld voor de bijna 800 ­studenten die vóór de oorlog al in Nederland studeerden. De mbo-instellingen, hogescholen en universiteiten hebben nu niet genoeg middelen om hen te helpen.

Kort na het uitbreken van de oorlog had minister Dijkgraaf de universiteiten en hogescholen opgeroepen om de huidige groep Oekraïense en (Wit-)Russische studenten op te vangen en te ondersteunen bij acute geld­problemen. Hij stelde toen 1 miljoen euro ter beschikking, maar dat bleek niet voldoende.

Beurzen voor beginners

Zestien beginnende jonge Delftse onderzoekers hebben van NWO een -Veni-beurs gekregen van maximaal 280 duizend euro. Vijf Veni’s hebben betrekking op quantumtechnologie. De toekenning van de onderzoeksbeurzen liep dit jaar anders: eerst door corona en vervolgens door een hack bij NWO. De onderzoeksfinancier besloot de aanvragen te splitsen per wetenschapsdomein. In december werden de eerste zeven Delftse winnaars bekendgemaakt en in april de resterende negen. De winnaars zijn: Bieke Cattoor (Bouwkunde), Janna van Grunsven (TBM); Kim Lompe, Stefano Muraro (beide CiTG); Tomas Sinnige (L&R); Yasemin Vardar (3mE); Jochen Cremer, Sijun Du, Koen Bastiaans, Carolina Urzúa-Torres en Kristin Kirchner (allen EWI); Robin de Kruijff, Eliska Greplova, Kaveh Lahabi en Y. Wang (allen TNW); Maximilian Russ (TNW/QuTech). 

Lees wat de winnaars doen

Innovatie is een moreel concept

“We hebben ons in slaap laten sussen”, zegt filosoof Jeroen van den Hoven die de Europese Commissie adviseert over ethiek en technologie. In maart is hij herbenoemd in de European Group on Ethics in Science & Technology. De energietransitie en afbouw van fossiele brandstoffen, big tech, robotisering, het zijn hete hangijzers die de democratie en de grondwettelijke verdragen van de EU raken, zegt Van den Hoven. “Innovatie is een moreel concept. Technologie wordt krachtiger en impactvoller en de samenleving verwarrender. Als gevolg daarvan wordt ethiek belangrijker.” Hij hamert erop dat de EU moet nadenken over de veerkracht van complexe systemen. “Hoe zorg je ervoor dat instituties overeind blijven bij een komeetinslag, een pandemie, of bij cyberaanvallen. Daarvoor moet je op een hoger abstractieniveau gaan nadenken.”

Lees het hele interview met Jeroen van den Hoven

Foto © fotoESA / 24KProductions

Kijk omhoog!

De James Webb ruimtetelescoop heeft een ­instrument aan boord dat bestaat uit een camera en een spectroscoop. De meeste onderzoekers zijn geïnteresseerd in de spectrometer omdat die informatie geeft over de chemische samenstelling van een ster of van de atmosfeer van een planeet. TU-alumnus Lenka Husárová wil samen met drie mede-onderzoekers juist de camerabeelden gebruiken om langstrekkende asteroïden op te sporen. “Ze kunnen ons meer vertellen over de oorsprong van ons zonnestelsel”, zegt ze. “En wie weet kunnen ze ons in de toekomst van materialen voorzien die op aarde schaars (geworden) zijn.”

Meer lezen over de James Webb ruimtetelescoop

SLECHTSTE STUDENTEN-KAMERSTAD

Delft is volgens de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) de slechtste studentenkamerstad van het land. In Delft is er niet alleen een gedeeltelijke stop op ver­­kamering, maar de stad heeft ook de op één na ­duurste omzettingsvergunning, aldus de LSVb. Daarnaast heeft de gemeente geen geld voor een huurteam, en dus geen lokale plek waar studenten die te veel huur betalen terecht kunnen. Studentenhuisvesting speelde een grote rol in de gemeenteraadsverkiezingen. Vooral de TU moest het ontgelden. Van links tot rechts in de raad zijn de partijen van mening dat de universiteit meer verantwoordelijkheid moet nemen voor studentenhuisvesting.

Mr. Dreamhall vertrekt

Frans van der Meijden heeft in maart afscheid genomen als beheerder van de Dreamhall en van de TU Delft. Hij wordt opgevolgd door Philippe van der Pal. Toen Van der Meijden in 2014 de beheerders­functie van de Dreamhall overnam van Wim Thijs, werkten er twaalf Dreamteams in de Stevinhal achter de faculteit Civiele Techniek en Geowetenschappen. Intussen is het aantal Dreamteams teruggelopen naar vijf. Dat is deels een gevolg van corona en van andere eisen die de TU Delft aan de studententeams stelt. Momenteel werken de teams Hydromotion, Hyperloop, Ecorunner en Project March en Epoch in de hal.

© Jos Wassink

© Adam Klugkist

Delftse professoren gaven in april les aan scholieren uit groep 7 en 8 van Delftse basisscholen. De dag begon voor de deelnemers op het stadhuis, waar ze gehuld in toga werden toegesproken door burgemeester Marja van Bijsterveldt. Daarna gingen ze per tuktuk of op de fiets naar de basisscholen. De leerlingen kregen tijdens de lessen meer te horen over onderwerpen als windenergie, -nanodeeltjes en sleutelgat-operaties. Hoogleraar verkeersveiligheid Fred Wegman (CiTG) vertelde op de Gabriëlschool over zijn vakgebied. Duurzaamheidsprofessor Andy van den Dobbelsteen liet de kinderen antwoorden zoeken op de vraag wat zij op school kunnen doen om energie te besparen.

Bekijk de fotoreportage

15,8

Studentenpartij Stip heeft tijdens de gemeenteraads­verkiezingen in Delft de meeste stemmen behaald, namelijk 15,8 procent van de stemmen. Het aantal zetels blijft daarmee gelijk, dat zijn er zes. D66 en GroenLinks scoorden beide ook zes zetels. De opkomst was lager dan vier jaar geleden, net zoals in heel Nederland. Slechts 51,6 procent van de kies­gerechtigden kwam opdagen. In de meeste andere studentensteden behouden studenten­partijen ook hun zetels of boeken winst.