Ga naar hoofdinhoud

Op de campus Dreamteam

Op de campus Dreamteam

Dreamteam
Emergence
verkent

Emergence is de nieuwste bewoner van de Dream Hall van de TU Delft. Dit nieuwe studententeam bouwt geen nieuw type auto of een raket, ze maken kunst die inzicht moet bieden in succesvolle maar onbegrepen technologieën.

Lees meer

het snijvlak
van kunst,
wetenschap
en techniek

© Foto’s: Sam Rentmeester | Montage: Ontwerpwerk

Tekst Oscar Greenwell

Het nieuwe dreamteam is gestart met onderzoeksprojecten gericht op ‘creativiteit en nieuwsgierigheid’. Daarvoor werkt het samen met plaatselijke kunstacademies geen alledaagse aanpak voor TU-studenten. Emergence wil ‘new media art’ creëren, een kunstvorm die inzicht biedt in succesvolle maar onbegrepen technologieën. ‘New media art’ is hedendaagse kunst die moderne mediatechnologie als computeranimaties of robotica gebruikt voor het creëren van interactieve ervaringen. New media art-installaties zijn vaak complexe werken met elementen als video, geluid, computergenereerde afbeeldingen en sensoren. Deze installaties zijn geschikt om de verhouding tussen mens en technologie te verkennen, zoals maatschappelijke veranderingen als gevolg van de digitale cultuur en het versmelten van materiële en virtuele ervaringswerelden. Een mooi voorbeeld is Waterlicht, een bekroonde installatie van Studio Roosegaarde in Rotterdam, die de wereld rondreisde. De opstelling dompelt de bezoekers onder in een ‘virtuele overstroming’ om een diepgaande ervaring te bieden van de stijgende zeespiegel als gevolg van klimaatverandering. Volgens Lars Geluk, medeoprichter van Emergence, “heeft zo’n ervaring een totaal andere impact dan het lezen van een IPCC-rapport met statistieken over de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen.”

Dreamteam Emergence.

© Shreyas Sidhar

De Dream Hall.

© Oscar Greenwell

Black box

Het idee van ‘blackboxing’, een term waar geen goede Nederlandse vertaling voor is, werd in de late jaren negentig voor het eerst beschreven door de socioloog Bruno Latour. De ‘black box’ of ‘zwarte doos’ is een metafoor voor complexe systemen en technologieën. Blackboxing gaat ervan uit dat gebruikers zich steeds meer op de in- en output van technologieën richten. De interne werking blijft voor hen onzichtbaar. Een goed voorbeeld is de afstandsbediening van de tv, die we gebruiken om achteloos langs kanalen te zappen. Dit apparaatje is een soort ‘black box’ waarvan je niet hoeft te weten hoe het werkt al popcorn etend druk je gewoon op de intuïtief gerangschikte knopjes en kies je de zenders. Over blackboxing schreef Latour: ‘Naarmate wetenschap en technologie meer succes hebben, worden ze paradoxaal genoeg ook steeds ondoorzichtiger en ondoordringbaarder.’

Geslaagde ‘emergence’

De drijvende krachten achter de oprichting van Emergence zijn studenten Angela Hanna (industrieel ontwerpen) en Lars Geluk (natuurkunde aan de TU Delft en ArtScience aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag (KABK). Hanna liep stage bij het festival Highlight Delft en Geluk bij Studio Drift in Amsterdam. Beide culturele organisaties werken op het raakvlak van kunst en technologie. Hierdoor geïnspireerd besloten de twee Emergence op te richten. Volgens de studenten zijn er op de universiteit namelijk genoeg mogelijkheden om de wisselwerking tussen kunst, wetenschap en techniek te onderzoeken. De Dream Hall leek hen de uitgelezen plek voor deze interdisciplinaire kruisbestuiving.

Begin augustus ging het team in de Dream Hall aan de slag. Geluk: “Er bestaan festivals, ateliers en prijsvragen op het snijvlak van wetenschap en kunst en mensen houden ervan om kunst en technologie te combineren. Maar om de expertise van een technische universiteit in die context te plaatsen is heel ongebruikelijk.” Inmiddels bestaat Emergence uit twintig Delftse studenten van verschillende studierichtingen. Het team werkt samen met een groep studenten van de KABK en er zijn plannen om in de toekomst andere kunstacademies bij het project te betrekken. “We willen ontdekken waar we met onze technologie naartoe kunnen door samen te werken met kunststudenten,” zegt Joris Kuijper, lid van het Emergence-team. “Wij willen hen uitdagen en zij willen ons uitdagen.”

‘We willen ontdekken waar we met onze technologie naartoe kunnen door samen te werken met kunststudenten’

Wat zijn dreamteams?

De TU Delft staat wereldwijd bekend om haar succesvolle studententeams (zoals Delft Hyperloop, Project March en Eco-Runner). Deze dreamteams worden volledig bestuurd door de studenten zelf. Met ieder jaar een volledig nieuw internationaal en interdisciplinair team gaan ze de strijd aan in een competitie om zo technische innovatie op de kaart te zetten die bijdraagt aan een betere toekomst. De uitvoering -van het team-management tot het ontwerpen en produceren van hun uitvindingen – vindt plaats in de Dream Hall op de campus.

Lees meer over Emergence

De proof of concept van de infraroodprojector die dreamteam Emergence bouwt om het snijvlak van het reële en het virtuele verkennen. Dit wordt de basis van een kunstinstallatie die in februari te zien zal zijn op het festival Highlight Delft.

© Sam Rentmeester

Verhalenvertellers

Als voorwaarde voor de officiële toetreding van Emergence tot de poule van dreamteams eiste de universiteit, zoals gebruikelijk, dat ook dit project een ‘duidelijk competitieve doelstelling’ heeft. Emergence zal daarom meedingen naar de prestigieuze Prix Ars Electronica, de langstlopende prijsvraag op het gebied van media art ter wereld. Hoe combineert Emergence het competitieve streven van een dreamteam met het subjectieve karakter van kunst, dat vreemd is aan het idee van winnaars en verliezers? Geluk: “Het gaat niet om het prijzengeld. Wij laten onze installatie op de tentoonstelling zien zodat veel meer mensen het verhaal kunnen horen dat we willen vertellen.” Emergence is van plan om jaarlijks een ‘nieuw medium’ in het leven te roepen, dat als basis voor een nieuwe kunstinstallatie zal fungeren. Dit jaar ontwerpen de studenten een augmented reality-technologie. Met een infrarood-projectie zullen ze het snijvlak van het reële en het virtuele verkennen. Hoe? Infrarood licht is natuurlijk niet zichtbaar met het blote oog. De meeste camera’s hebben een filter dat voorkomt dat ze het oppikken, maar ze kunnen vaak ook anders worden afgesteld waardoor ze wel infrarood ‘zien’. Dit moet het mogelijk maken om een projectie te ontwerpen die zichtbaar wordt door de lens van een camera of een ander apparaat dat gevoelig is voor infrarood licht. De TU Delft is niet de enige technische universiteit die potentie ziet in interdisciplinair-creatieve teams als Emergence. Het beroemde Media Lab van MIT in de VS, dat in 1985 werd opgericht, voert geregeld projecten uit op het snijvlak van kunst, wetenschap en techniek. Dat heeft enkele baanbrekende technologieën voortgebracht, waaronder het touchscreen en GPS. De studenten van Emergence zijn dankbaar voor hun eigen plek in de Dream Hall. “We zijn zo blij met deze ruimte. Het is geweldig dat de technische Dream Hall zijn deuren heeft geopend voor een team als het onze”, zegt Hanna.

De installatie van Emergence is te zien op het festival Highlight Delft, van 15 tot 17 februari 2024.